32 255 49 49, 32 444 65 65, Poradnia K: 662 103 011 biuro@cmgraniczna.pl

Maleństwo i jego pierwsze dni w domu

Skala Apgar - pierwsza ocena noworodka

Skala Apgar została wprowadzona w 1953 roku przez Wirginię Apgar w celu określenia stanu noworodka, w jakim przychodzi na świat. W ramach tej oceny sprawdzane jest pięć podstawowych funkcji życiowych dziecka (w 1., 3., 5. i 10. minucie jego życia). Za każdą z nich noworodek może otrzymać od 0 do 2 punktów. Po ich zsumowaniu określa się stan jego zdrowia:

0-3 punktów – stan bardzo ciężki (dziecko wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej)
4-6 punktów – stan średni (dziecko wymaga podania tlenu oraz uważnej obserwacji lekarskiej)
7-10 punktów – stan dobry (dziecko jest zdrowe i nie wymaga szczególnej pomocy lekarza, poza odessaniem śluzu z dróg oddechowych).

Jak długo śpi noworodek?

Dziecko w pierwszym miesiącu życia potrzebuje około 14 do 18 godzin snu na dobę – średnio 16 i pół godziny. Jest to oczywiście tylko średnia długość snu dziecka w pierwszym miesiącu życia. Noworodek, który przesypia dziesięć lub dwadzieścia dwie godziny, nie jest mniej normalny od tego, które jest blisko tej średniej.

Przerwy w śnie dziecko wykorzystuje po to aby zjeść. Nieco częściej budzą się dzieci karmione piersią. Niezależnie od tego, czy Twoje dziecko jest karmione butelką, czy piersią, można założyć, że będzie spało nieprzerwanie godzinę do 4 pomiędzy kolejnymi posiłkami. Po pierwszym, tygodniu ustala się ilość mleka produkowanego przez matkę. A więc, jeżeli mama dziecka karmi piersią w drugim tygodniu ilość pokarmu oraz przerwy między kolejnymi posiłkami unormują się – Twoje dziecko zacznie wpadać w „jedzeniową” rutynę. Kiedy dziecko jest najedzone szansa, że spokojnie prześpi dłuższy okres czasu, jest większa.

Prawdopodobnie ważniejsze od tego, jak długo dziecko śpi, jest sposób w jaki śpi. Niemowlęta nie powinny spać na brzuchu, ponieważ zwiększa to ryzyko wystąpienia Zespołu Nagłej Śmierci Noworodka (SIDS), co bywa przyczyną śmierci dzieci w wieku od dwóch tygodni do sześciu miesięcy. Najlepiej już od samego początku przyzwyczajać dziecko do spania na plecach. Jeżeli ma problem z zaśnięciem na plecach, można pozwolić mu zasnąć na brzuszku ale należy je odwrócić na plecy. Skoro jednak dziecko jest ułożone na plecach, nie może ono ćwiczyć swoich ramion, a tym samym nauka podpierania się zabiera mu więcej czasu. Aby temu zaradzić należy w czasie gdy dziecko się bawi kłaść je na brzuszku. Należy tylko pamiętać, aby odwrócić je na plecy po piętnastu minutach.

Noworodki nie są bardziej wrażliwe na zimno niż dorośli, dlatego należy utrzymywać pokój dziecięcy w temperaturze w której Ty czujesz się dobrze. Nie ma też potrzeby zawijania go w kilka kocyków, czy ubierania go cieplej niż Ty się normalnie ubierasz, ponieważ możesz doprowadzić tylko do przegrzania dziecka. Na jedną istotną rzecz należy jednak zwrócić uwagę. Mianowicie jedyną częścią ciała która wymaga dodatkowej ochrony, jest główka, przez skórę której dziecko traci dużo ciepła. Dlatego też nawet w niezbyt chłodne dni dziecko do ukończenia pierwszego roku życia powinno nosić czapeczkę. Wychodząc z dzieckiem na spacer należy włożyć dziecku kilka warstw ubranka, które lepiej zabezpieczą je przed chłodem niż pojedyncze grube ubranie.

Jak karmić noworodka?

Większość noworodków jest dzisiaj karmionych piersią, więc problem decyzji, jakie mieszanki modyfikowane zastosować dla noworodka dotyczy tylko niewielkiej grupy maluchów. Nie wolno jednak tego problemu ignorować.

Jeżeli pełne karmienie naturalne nie jest z jakichś powodów możliwe (może to być choroba matki, jej zły stan emocjonalny lub słaby stan fizyczny dziecka) rodzice powinni być poinformowani o tym, jakie mieszanki będą najkorzystniejsze dla maluszka. Licząc na możliwość powrotu do karmienia piersią, a także biorąc pod uwagę wzrastającą liczbę dzieci z alergią zaleca się w pierwszych dniach życia podawanie mieszanek, tak zwanych hipoalergicznych. Są to mieszanki z mleka krowiego częściowo hydrolizowanego (w swej nazwie mają literki HA), które zawierają białko częściowo rozłożone i w ten sposób pozbawione są swego działania uczulającego. Zaleca się ich podawanie w zapobieganiu alergii na białko mleka krowiego, a nie w jej leczeniu.

Pielęgnacja skóry i pępka

Skóra noworodka zawiera bardzo dużo wody i w związku z tym jest bardzo delikatna i skłonna do podrażnień. W dzisiejszych czasach, gdy zalewa nas ilość reklam m. in. środków do pielęgnacji, warto pamiętać, że woda i najdelikatniejsze mydełko to najbezpieczniejsze produkty dla maluszka. W pierwszych dniach po urodzeniu, gdy skóra noworodka z reguły musi się złuszczyć po przejściu ze środowiska wód płodowych do powietrza atmosferycznego, trzeba ją natłuszczać, aby zapobiec wnikaniu bakterii przez drobne pęknięcia. Po tym okresie warto zaprzestać smarowania oliwkami i balsamami żeby pozwolić na rozpoczęcie własnego nawilżania. Dopiero, gdy okaże się, że jest ono niewystarczające można zastosować balsamy lub kremy.

Kikut pępowiny odpada z reguły po kilku do kilkunastu dni. Warunkiem jego prawidłowego oddzielania jest odpowiednia pielęgnacja. Kikut pępowinowy można przemywać preparatem Octenisept. Należy pozostawiać go poza jednorazową pieluchą. W tym celu pieluszkę można nacinać na środku, lub ją wywijać tak, by pępuszek nie był nią przykryty. Pieluszki, zwłaszcza jednorazowe, nasiąkając moczem dziecka stają się mokrym, nieoddychającym „opatrunkiem”, który opóźnia wysychanie kikuta pępowiny i stanowi potencjalne źródło jego infekowania. Jeżeli skóra otaczająca pępek jest zaczerwieniona lub w pierścieniu pępkowym pojawia się wydzielina krwisto-ropna, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Żółtaczka fizjologiczna

Większość noworodków przechodzi w pierwszych dniach, a nawet tygodniach, życia tak zwana żółtaczkę fizjologiczną. Jest ona efektem rozpadu niepotrzebnej, w życiu pozałonowym, liczby krwinek czerwonych zawierających hemoglobinę płodową. Aby to zrozumieć warto sięgnąć po porównanie naszego życia wewnątrzmacicznego do wyprawy na Mont Everest, gdzie panują warunki względnego niedotlenienia i wtedy nasz organizm produkuje więcej krwinek czerwonych, aby lepiej dotlenić tkanki. Po powrocie z wyprawy lub po narodzinach, te krwinki nie są już potrzebne, więc rozpadają się w przyspieszonym tempie. Nie u wszystkich dzieci powoduje to widoczne zażółcenie skóry, ale większość noworodków przez około dwa tygodnie ma ładnie brzoskwiniową cerę. Żółtaczka ma prawo trwać nawet do 1-2 miesięcy u dzieci przedwcześnie urodzonych, oraz u karmionych piersią. Można ją nadal nazywać fizjologiczną pod warunkiem, że lekarz wykluczy ewentualne patologiczne przyczyny jej przedłużania się.

Stolce noworodka

Zwykle noworodki karmione piersią oddają stolec bardzo szybko, po każdym karmieniu. Czasem nawet słychać jak robią to jeszcze podczas karmienia. Pierwsze kupki są zielono-czarne, jest to tak zwana smółka zawierająca treść, która zgromadziła się w jelitach w życiu płodowym. W ciągu 2-3 dni stolce stopniowo z zielonkawo-żółtych stają się bardziej żółte. Liczba ich w ciągu doby może się zmniejszać, choć niekoniecznie. Bywają dzieci, które w pierwszych tygodniach życia robią jedną kupkę co kilka dni, a są też takie, które nadal wypróżniają się po każdym posiłku. I jeden i drugi stan mieści się w granicach fizjologii pod warunkiem, że dziecko jest pogodne, dobrze je i przybywa na wadze.

Ulewania i wymioty

Im nasz maluch jest młodszy, tym większe prawdopodobieństwo, że będzie mu się ulewać zjedzony pokarm. Jest to spowodowane niedojrzałością mięśnia dolnego zwieracza przełyku. Bywają noworodki, u których funkcja tego mięśnia od urodzenia jest zadawalająca, a zdarzają się też dzieci ulewające aż do końca pierwszego roku życia. Oczywiście, jeżeli objawy nie ustępują, a dziecko słabo przybywa na wadze, trzeba zgłosić ten problem pediatrze.

Ulewania w pierwszych tygodniach życia trzeba umieć odróżnić od wymiotów, których przyczyny mogą być już poważniejsze. Ulewanie to bierne wylewanie pokarmu z ust dziecka, zwykle towarzyszące czkawce lub odbiciu pokarmu, często związane ze zbyt wczesnym przewijaniem dziecka po posiłku lub nieumiejętnym noszeniu go. Częściej występuje ono u dzieci łapczywych, które przejadają się lub połykają dużo powietrza podczas ssania. Wymioty są czynnym wyrzuceniem treści z żołądka w wyniku jego skurczu. Często wygląda to tak, że dziecko chlusta pokarmem na pokój lub osobę opiekującą się nim, samo pozostając niepobrudzone. Przyczyny wymiotów mogą być wyrazem choroby, dlatego zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Kichanie i pokasływanie

Noworodek donoszony już w chwili narodzin posiada odruchy obronne, do których należy właśnie kichanie i kaszel. Już na sali porodowej kicha i kaszle, aby pozbyć się resztek płynu owodniowego z dróg oddechowych. Te odruchy, można powiedzieć, są zbawienne i ratują mu życie w chwili przejścia na zwykłe oddychanie powietrzem. Każdy maluch może kilkakrotnie w ciągu dnia kichnąć i zakasłać, szczególnie jeżeli w pokoju jest sucho, zbyt ciepło, albo znajduje się w nim dużo kurzu. Oczywiście nasilenie kichania i kaszlu może zwiastować infekcję dróg oddechowych i wtedy wymaga kontaktu z lekarzem.

Open